Ochrona rodziny
Aby mówić o ochronie, przez prawo karne, dobra prawnego w postaci rodziny należy sprecyzować samo pojęcie rodziny. J. Baranowski rozróżnia trzy postaci rozumienia terminu „rodzina”, jako dobra prawnego, którego ochronę można uznać za należącą do funkcji prawa karnego:
rodzina w ujęciu konkretnym - jako konkretna funkcjonalna jednostka, społeczny podsystem, którego funkcjonowanie może zostać zakłócone przez stosunki kazirodcze w niej panujące;
rodzina w ujęciu abstrakcyjnym - jako symbol i wartość, w tym ujęciu chroniona jest nie konkretna rodzina, lecz raczej społeczna struktura rodzinna, dopuszcza się możliwość zaburzenia a nawet zniszczenia przez interwencję prawnokarną konkretnej rodziny, w której mają miejsce zachowania kazirodcze w celu wzmocnienia rodziny jako abstrakcyjnego symbolu, czy wartości;
rzeczywistym dobrem chronionym nie jest sama rodzina, lecz związane z pojęciem rodziny, określone elementy doktryn moralnych będących częścią różnych ideologii.126
Nie ma wątpliwości, co do faktu, iż w zachodnim kręgu kulturowym stosunki kazirodcze oznaczają zakłócenie funkcjonowania konkretnej rodziny jako społecznego podsystemu. Jednakże w przypadku, gdy mamy do czynienia z konsensualnymi stosunkami seksualnymi w obrębie danej rodziny, interwencja prawnokarna z całą pewnością wyrządzi większą szkodę dla funkcjonowania takiego organizmu niż wyłączenie kwestii konsensualnego współżycia między dorosłymi krewnymi poza zakres zainteresowania prawa karnego. W Anglii ściganie kazirodztwa jest możliwe dopiero po uzyskaniu zgody Ministra Sprawiedliwości lub Prokuratora Generalnego, co uwarunkowane jest koniecznością ochrony ofiary i stosunków rodzinnych. Interwencja prawa karnego w założeniu jest ostatecznością, za cel nadrzędny uznaje się, bowiem położenie kresu nielegalnym praktykom nie zaś ukaranie sprawcy. W przypadku stosunków konsensualnych, jedynie takie podejście można uznać za rozsądne.127
Jak podaje J. Baranowski, cytując G. Stratenwertha, interwencja wymiaru sprawiedliwości niesie ze sobą negatywne następstwa ekonomiczne, zatrucie stosunków osobistych poprzez zeznania członków rodziny składane przeciwko sobie, separację lub rozwód oraz dyskryminację środowiska. Widać zatem wyraźnie, iż powód penalizacji, którym miała być ochrona rodziny jest zupełnym przeciwieństwem osiągniętego skutku.128
Ponadto wątpliwości może budzić stopień, w jakim kazirodztwo, w porównaniu z innymi czynnikami, przyczynia się do zakłócenia funkcjonowania rodziny. Przytoczone we wcześniejszej części pracy badania B. Ślusarczyk wskazują jednoznacznie, iż kazirodztwo nie jest przyczyną zachwiania równowagi w rodzinie, ale raczej następstwem istniejących w środowisku rodzinnym patologii, wśród których czołowe miejsce zajmuje alkoholizm i prymitywizm członków rodziny.
Korelację pomiędzy alkoholizmem a kazirodztwem zauważa także I. Smoczyk-Łucka. Autorka podnosi, iż alkohol jest czynnikiem odblokowującym hamulce moralne i etyczne, oraz utrudniającym zachowanie pełnej kontroli nad impulsami, co w dużej mierze przyczynia się do podejmowania przez osoby nadużywające alkoholu zachowań kazirodczych.129
Nie należy jednakże zapominać, że wskazane badania empiryczne przeprowadzano na rodzinach, w których kazirodztwo było ścigane prawnokarnie, a zatem wybór badanej populacji był zdeterminowany przez mechanizmy selekcyjne wymiaru sprawiedliwości. W związku z tym nie zachowano podstawowego prawa statystyki gwarantującego uzyskanie miarodajnych wyników, a mianowicie grupa badawcza nie została dobrana w sposób losowy. Doświadczenia ostatnich lat wskazują, iż nie tylko w rodzinach z marginesu społecznego, ale także wśród ludzi o stosunkowo wysokim statusie społecznym mamy do czynienia z problemem kazirodczego współżycia, a mała wykrywalność tego rodzaju czynów popełnianych przez przedstawicieli grup o wyższym statusie materialnym może wynikać, jak domniemywa J. Warylewski, z ich większej operatywności w zakresie uruchamiania mechanizmów, które zapobiegają wszczęciu postępowania karnego.130
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.