Zbieg przepisów
Ze zbiegiem przepisów ustawy mamy do czynienia w sytuacji, gdy ten sam czyn wyczerpuje znamiona, które są określone w dwóch lub więcej przepisach ustawy karnej. Doktryna prawa karnego rozróżnia dwa rodzaje zbiegów przepisów, a mianowicie zbieg niewłaściwy (pomijalny) albo właściwy (rzeczywisty). Kryterium wyodrębnienia wskazanych typów zbiegów przepisów, jest możliwość rozwiązania problemu kwalifikacji czynu przy zastosowaniu odpowiednich dyrektyw interpretacyjnych.253
W przypadku niewłaściwego zbiegu przepisów problem z kwalifikacją prawną czynu ulega rozwiązaniu przy użyciu jednej z trzech dyrektyw interpretacyjnych. Są to: reguła specjalności wyrażająca się w sformułowaniu lex specialis derogat legi generali, reguła konsumpcji (lex consumens derogat legi consumptae) oraz reguła subsydiarności w brzmieniu lex primaria derogat legi subsidiare.254
Natomiast zbieg rzeczywisty przepisów ustawy zachodzi w sytuacji, gdy ten sam czyn wypełnia znamiona określone w dwóch lub więcej przepisach ustawy karnej i żadnego z tych przepisów nie można pominąć przy zastosowaniu reguł wyłączania wielości ocen.255 W takim wypadku koniecznym jest rozwiązanie problemu zbiegu na płaszczyźnie ustawowej poprzez wprowadzenie odpowiedniej dyrektywy interpretacyjnej.
Kodeks karny z roku 1997 stoi na stanowisku kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy. Zgodnie z art. 11 § 2 k.k., jeśli zachodzi rzeczywisty zbieg przepisów ustawy, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów. Jednocześnie, zgodnie z art. 11 § 3 k.k., w przypadku kumulatywnej kwalifikacji prawnej sąd wymierza karę na podstawie przepisu, który przewiduje karę najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczenia innych środków przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.256
Wśród przedstawicieli doktryny panuje jednomyślność, iż w przypadku gdy „obcowanie płciowe” stanowiące znamię przestępstwa kazirodztwa nie było dobrowolne, a zatem jedna z osób wymienionych w art. 201 k.k. została zgwałcona lub w inny sposób wykorzystana seksualnie, to sprawca poniesie odpowiedzialność karną za przestępstwo z art. 201 k.k. w zbiegu z art. 197 § 1 lub § 3 k.k., albo w zbiegu z art. 198, albo w zbiegu z art 199 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k.257
Jednym z najczęściej występujących przypadków stanowiących zbieg rzeczywisty dwóch przepisów ustawy jest obcowanie płciowe rodzica z małoletnim poniżej lat 15. W takim wypadku sprawca odpowie za przestępstwo z art. 201 k.k. w zbiegu z art. 200 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. Przy czym należy zauważyć, że w takim przypadku sąd wymierzając karę na zasadzie przepisu art. 11 § 3 k.k., uzna popełnienie kazirodztwa z osoba małoletnią za okoliczność obciążającą.258
Możliwe jest także popełnienie przestępstwa w taki sposób, że konieczna będzie multikwalifikacja z art. 201 w zbiegu z art. 197 § 1 lub § 3, w zbiegu z art. 200 k.k. 259
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.